14 lat temu 10.04.2010 roku o godz. 8.41 rano samolot prezydencki rozbił się pod Smoleńskiem. Na pokładzie Tupolewa było 96 osób. Wśród nich elita polityczna i kulturalna z całego kraju - prezydencka para - Lech i Maria Kaczyńscy, posłowie, senatorowie, kombatanci, duchowni, wojskowi. Wśród ofiar byli Podlasianie.
W środę mija 14 lat od tragedii, która wstrząsnęła nie tylko polskim społeczeństwem, ale odbiła się szerokim echem na całym świecie. 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie samolotu pod Smoleńskiem zginęła polska delegacja, która leciała na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Tego dnia od samego rana stacje telewizyjne przygotowywały się do relacjonowania obchodów w Katyniu, ponieważ miał wziąć w nich udział sam Prezydenta RP - Lech Kaczyński. Prezydent Polski razem z małżonką oraz cała delegacja oficjeli wsiadła o świcie do samolotu, który miał niespełna dwie godziny później wylądować w Smoleńsku.
Odeszła Justyna Moniuszko, stewardessa z Białegostoku. Rodzina nie pozwoli o niej zapomnieć . Pierwsze informacje o tragedii dotarły około godz. 9. Panował chaos informacyjny. Pewne było jedynie to, że samolot rozbił się pod Smoleńskiem. Nie wiadomo było, czy ktoś przeżył. Z każdą minutą rósł rozmiar tragedii. Katastrofa w Smoleńsku wstrząsnęła całym krajem. Ogłoszono żałobę narodową. Cała Polska opłakiwała 96 ofiar, których ciała transportowano do kraju na pokładach wojskowych samolotów.
Wśród ofiar były osoby związane z naszym regionem: wicemarszałek Sejmu Krzysztof Putra, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, bp Miron, prawosławny ordynariusz Wojska Polskiego i Justyna Moniuszko, stewardessa.
Ryszard Kaczorowski
Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu Jelita. Urodził się 26 listopada 1919 roku w Białymstoku, gdzie ukończył też szkołę handlową. Należał do harcerstwa, był związany z drużynami Andrzeja Małkowskiego.
W czerwcu 1940 r. przejął obowiązki komendanta Szarych Szeregów w Białymstoku, Jego konspiracyjną działalność w czasie wojny przerwało aresztowanie przez NKWD 17 lipca 1940 roku. Sąd wojskowy skazał Kaczorowskiego na karę śmierci. Po stu dniach w celi zamieniono ją na 10 lat obozu na Syberii. Przeszedł transporty deportacyjne i pobyt w łagrach. Z obozu w Nachodce transportem śmierci dotarł na Magadan, gdzie czekała go praca nad siły w kopalni złota Dukanskaja (Dolina Śmierci). Związek Radziecki opuścił w 1942 roku wraz z żołnierzami generała Andersa, by znaleźć się w Palestynie. Przeszedł cały szlak bojowy II Korpusu. W bitwie pod Monte Cassino był dowódcą ośrodka łączności 2 Brygady Strzelców.
Po wojnie osiadł na stałe w Londynie. W 1949 roku skończył Szkołę Handlu Zagranicznego. Pracował w przemyśle jako księgowy do przejścia na emeryturę w 1986 roku. Na emigracji organizował polskie harcerstwo, w latach 50. i 60. był we władzach światowego Związku Harcerstwa na Obczyźnie.
W 1986 został powołany do Rady Narodowej Rzeczpospolitej, co oznaczało powierzenie mu obowiązków ministra spraw krajowych. Został zaprzysiężony na prezydenta RP na Uchodźstwie w lipcu 1989 roku, po tragicznej śmierci Kazimierza Sabbata. Rok później przyjechał do kraju, po ponad 50 latach nieobecności.
22 grudnia 1990 na Zamku Królewskim w Warszawie Ryszard Kaczorowski przekazał insygnia władzy prezydenckiej Lechowi Wałęsie.
W ciągu ostatnich lat życia Ryszard Kaczorowski wielokrotnie bywał w Polsce. Otrzymał tytuł doktora honoris causa czterech polskich uczelni - Uniwersytetu Wrocławskiego, Akademii Medycznej w Białymstoku, Uniwersytetu Opolskiego i Uniwersytetu w Białymstoku. Miał honorowe obywatelstwo kilku polskich miast, w tym Honorowe Obywatelstwo Białegostoku.
Krzysztof Putra
Urodził się 4 lipca 1957 r. we wsi Józefowo. W 1982 r. ukończył Technikum Mechaniczne w Białymstoku. 20 lat na różnych stanowiskach, poczynając od frezera, przepracował w białostockich Uchwytach. W latach 1995-2005 był prezesem Zarządu PUHP "Lech" Sp. z o.o. w Białymstoku, a w latach 2002-2005 był radnym Sejmiku Województwa Podlaskiego.
W latach 1985-1986 był wiceprzewodniczącym, a w latach 1987-1988 - przewodniczącym Rady Pracowniczej w zakładzie, w którym pracował. W tym właśnie okresie zaangażował się w działalność samorządową. W 1988 r. był współzałożycielem Stowarzyszenia Działaczy Samorządu Pracowniczego. Od 1980 r. działał w NSZZ "Solidarność". W 1990 r. był jednym z założycieli Porozumienia Centrum. Był członkiem władz krajowych tej partii i prezesem jej Zarządu Wojewódzkiego w Białymstoku.
W 2001 r. był współzałożycielem Prawa i Sprawiedliwości oraz został prezesem Podlaskiego Zarządu Regionalnego tej partii. 25 września 2005 r. wybrany został senatorem VI kadencji z okręgu obejmującego województwo podlaskie. W Senacie RP zasiadał w Komisji Gospodarki Narodowej. Od 27 października 2005 roku pełnił funkcję wicemarszałka Senatu RP.
W wyborach parlamentarnych w 2007 uzyskał mandat poselski, otrzymując w okręgu podlaskim 53 651 głosów. 5 listopada 2007 klub parlamentarny PiS zgłosił jego kandydaturę na stanowisko marszałka Sejmu, przegrał jednak z kandydatem PO Bronisławem Komorowskim stosunkiem głosów 160:292. 6 listopada tego samego roku został wybrany na wicemarszałka Sejmu.
Abp. Miron Chodakowski
Zasłużony dla Powiatu Hajnowskiego - taki tytuł odebrał 22 stycznia 2010 roku podczas sesji w Hajnówce. Tytuł przyznawany jako zaszczytne wyróżnienie za zasługi dla rozwoju powiatu.
Dwa dni wcześniej abp gen. bryg. dr Miron Chodakowski, jednocześnie biskup hajnowski, na hajnowskich Spotkaniach z Kolęda Prawosławną mówił z dumą: Głosy z Hajnówki , czy Bielska, szczególnie tej części naszej ojczyzny, brzmią w krajach skandynawskich, i na zachodzie Europy, i w Stanach Zjednoczonych, i gdzieś tam jeszcze. Nasi ziomkowie, są solistami różnych oper i teatrów, prowadzą także chóry. Choć ubożeje przez to nasza ziemia, ale oni chwalą Cerkiew wszędzie tam, gdzie są. Tu nauczyli się tego, co jest podstawą życia duchowego. Dlatego dziękuję wszystkim wykonawcom.
Z racji jego funkcji centralne uroczystości związane ze Świętem Wojska Polskiego organizowane przez Prawosławny Ordynariat Wojska Polskiego odbywały się w Hajnówce. To on przychodził z posługą religijną do naszych strażaków.
Urodził się 21 października 1957 roku w Białymstoku. Tutaj też ukończył szkołę podstawową. W 1972 roku rozpoczął naukę w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Od 1976 roku był uczniem Wyższego Prawosławnego Seminarium Duchownego w Jabłecznej. Po skończeniu nauki w seminarium pracował w nim jako intendent, nauczyciel i wychowawca. 17 grudnia 1978 roku ówczesny namiestnik Klasztoru w Jabłecznej archimandryta Sawa udzielił mu postrzyżyn w "rasofor", a 26 grudnia tegoż roku Metropolita Bazyli udzielił mu święceń diakońskich.
15 lutego 1979 roku przyjął z rąk Metropolity Bazylego święcenia kapłańskie. W 1981 roku został mianowany Namiestnikiem Klasztoru w Jabłecznej. W czerwcu 1984 roku został przyjęty w skład kleru diecezji białostocko-gdańskiej, a w październiku tegoż roku został mianowany proboszczem parafii prawosławnej w Supraślu. W 1990 roku został podniesiony do godności archimandryty. Od roku 2003 był doktorem Nauk Teologicznych Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z zakresu historii Kościoła.
15 sierpnia 1998 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski mianował go na stopień generała brygady. A 10 maja 2008 roku w Parafii Wojskowej w Białej Podlaskiej Jego Eminencja Sawa Metropolita Warszawski i całej Polski podnosi ks. Biskupa Mirona do godności arcybiskupa.
We wrześniu 2007 roku wspólnie z Lechem Kaczyńskim , który pierwszy raz był wtedy na rosyjskiej ziemi, odprawił w Katyniu ekumeniczne modły wspólnie z biskupem polowym WP Tadeuszem Płoskim, dziekanem ewangelickim sił powietrznych ks. płk Wiesławem Żydelem, naczelnym rabinem Polski Michaelem Schudrichem oraz islamskim muftim Tomaszem Miśkiewiczem.
I to m.in. On we wrześniu 2009 roku żegnał białoruskich pilotów, którzy zginęli w katastrofie Su-27 podczas pokazów Air Show w Radomiu.
Justyna Moniuszko
Przez wiele lat była aktywnym członkiem sekcji spadochronowej Aeroklubu Białostockiego. W tym czasie wykonała ponad 250 skoków. Po szkole średniej wyjechała na studia do Radomia.
Zdobyła uprawnienia pilota szybowcowego. Po roku rozpoczęła studia na Wydziale Mechanicznym, Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej.
Trzy lata przed katastrofą Justyna Moniuszko została stewardessą w pasażerskich liniach LOT. Po roku zaproponowano jej pracę w 36. Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego. Z prezydentem latała od dwóch lat.
Adrian Kuźmiuk
